Kunnen asielzoekers vrijwilligen? Moet er aan bepaalde voorwaarden worden voldaan? Hoe kunnen we als OCMW of als Opvanginitiatief mensen naar het vrijwilligerswerk leiden?
Het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw krijgt de laatste tijd meer vragen van OCMW’s maar ook van opvanginitiatieven, die op zoek zijn naar nuttige en relevante manieren om vluchtelingen, in asielprocedure of als erkend vluchteling, in afwachting van een betaalde job te laten vrijwilligen. Omdat we vaststellen dat er nog enkele misverstanden bestaan over vrijwilligerswerk, zetten we alles beknopt op een rij in deze infofiche.
Mogen asielzoekers vrijwilligen?
- Ja, mensen die ‘recht hebben op opvang’ mogen vrijwilligen.
- Ja, mensen (van vreemde, niet EU origine) met wettelijke verblijfsdocumenten mogen vrijwilligen.
Tips voor asielzoekers in het vrijwilligerswerk
1. Kijk eerst de basisregels na
Zorg dat je duidelijk op de hoogte bent van de basisregels, namelijk:
2. Baken af wie nu in feite de ‘opdracht’ geeft
Stuur je iemand uit vanuit een OCMW of een Opvanginitiatief en heb je zelf afspraken gemaakt met een of meerdere organisaties uit de buurt dat je asielzoekers (al dan niet in procedure van erkenning) zal uitzenden als vrijwilliger, dan geeft dat onduidelijkheid. Het OCMW of Opvanginitiatief kan in feite enkel instaan voor het vrijwilligerswerk dat het zelf, uit eigen naam en in eigen verantwoordelijkheid organiseert. Er zullen dus met de ‘ontvangende’ organisatie afspraken gemaakt moeten worden, over:
- wie de vrijwilliger helder en duidelijk informeert (conform informatieplicht volgens de vrijwilligerswet)
- wie de vrijwilliger verzekert (conform de verzekeringsplicht van de vrijwilligerswet)
Gezien de precaire of kwetsbare situatie waarin asielzoekers (al dan niet in procedure tot erkenning) zich bevinden, is het van essentieel belang erover te waken:
- dat de mensen actief zijn in een organisatie die valt onder de toepassing van de vrijwilligerswet.
- dat de mensen effectief vallen onder het ‘statuut’ van vrijwilliger zodat ze niet beticht kunnen worden van zwartwerk, omzeilen van regelgeving, ….
- dat ze degelijk verzekerd zijn: de vrijwilligerswet voorziet ‘ten minste de burgerrechtelijke aansprakelijkheid’ maar een verzekering Lichamelijke Ongevallen is aan te raden.
3. Nuttig om te weten
- asielzoekers die in een opvangcentrum zitten, dienen hun vrijwilligerswerk te melden bij Fedasil, in de praktijk is dat een melding aan de maatschappelijk werker van het opvangcentrum.
-> Het vrijwilligerswerk kan mogelijk geweigerd worden (cf. weigeringsgronden die de RVA kan hanteren). - asielzoekers die onder toepassing van de vrijwilligerswet vallen, kunnen een onkostenvergoeding ontvangen, zolang dit volgens de wettelijke spelregels gaat.
4. Tot slot nog enkele tips
Mensen stimuleren om te vrijwilligen is super en kan voor iedereen verrijkend zijn, op voorwaarde dat er een goed match is tussen wat de organisatie vraagt en de specifieke competenties van de kandidaat vrijwilligers
Geef duidelijk aan dat vrijwilligerswerk veel mogelijkheden biedt om het netwerk te verruimen, maar beloof niet dat er betaald werk uit zal voortvloeien.
Voor vragen over de vrijwilligerswet kan je steeds terecht bij het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw: info@vsvw.be
Meer weten?
www.kruispuntmi.be
www.fedasil.be
