Deze maand startte Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw samen met VVSG en Cera een nieuw project. In dit project willen we lokale besturen ondersteunen in de uitbouw van een vrijwilligerscentrale of -loket. Dit vormt een boeiend vervolg op het project Lokaal Vrijwilligen dat we hebben gerealiseerd samen met VVSG en Cera van 2015 tot 2017. In dat eerste project ging vooral aandacht uit naar het interne vrijwilligersbeleid waar heel wat besturen momenteel werk van maken. We stelden echter ook vast dat OCMW’s en gemeentes ook meer aandacht hebben voor de ondersteuning en promotie van het vrijwilligerswerk op het grondgebied van de gemeente. Het nieuwe project wil jullie inspireren hoe hier op in te zetten. We bieden jullie dit jaar vorming, intervisie, inspiratie, aanbevelingen, individueel advies en digitale tools.
Een toegenomen aandacht
Met een vrijwiligerscentrale, -loket of -steunpunt stimuleer en ondersteun je als lokaal bestuur het lokale vrijwilligerswerk. Je geeft een boost aan het vrijwilligerswerk in je gemeente door in te zetten op informatie, promotie en waardering. Dat gebeurt zowel online als offline. De vrijwilligerscentrales organiseren ook bemiddeling tussen organisaties en kandidaat-vrijwilligers om hen vlotter in contact te brengen met elkaar, ook bieden ze soms begeleiding en vorming aan.
We zien recent verschillende vrijwilligerscentrales oppoppen. Vrijwilligerswerk krijgt een centrale plek op de websites van heel wat lokale besturen. Onder andere Lommel, Genk, Aalst, Mol en Tielt nemen nu vacatures op op hun eigen website (via tools.vrijwilligerswerk.be). Om lokale besturen te inspireren hebben we vorig jaar een toolbox digitaal vrijwilligersloket ontwikkeld. Tegelijkertijd zie je dat hier en daar besturen ook een fysieke vrijwilligerscentrale oprichten.
De Vrijwilligerscentrale van Bilzen werd opgericht eind 2016, naar aanleiding van een grootse vrijetijdsbevraging in Bilzen. Meer dan 700 Bilzenaren gaven aan geïnteresseerd te zijn in vrijwilligerswerk in en voor Bilzen; verenigingen signaleerden de nood aan een centraal aanspreekpunt inzake diverse aspecten van vrijwilligerswerk in Bilzen. Enige tijd later werd de Bilzerse Vrijwilligerscentrale opgericht om aan deze noden tegemoet te komen. Guy Swennen, schepen van verenigingsleven en vrijwilligerswerk: “Vrijwilligers zijn essentieel in en voor onze samenleving. Diverse (extra) activiteiten en taken in sport, onderwijs, cultuur, milieu, welzijn, zorg, … kunnen door hun vrijwillige inzet gerealiseerd worden. Als stad doen we er alles aan om onze vrijwilligers zo goed mogelijk te ondersteunen en het vrijwilligersbeleid krachtig uit te bouwen.”
De gemeenten Nieuwerkerken en Kortessem zijn begin 2016 gestart met het project Vrijwilligersnetwerk Haspengouw, met vzw De Wroeter Maatwerkbedrijf als partner. Koen Dendas, vrijwilligerscoördinator: “We vormen een netwerk van lokale besturen in Haspengouw die onderling informatie over organisaties en vrijwilligersvacatures uitwisselen. Het Vrijwilligersnetwerk treedt onder hetzelfde logo naar buiten. We willen een samenwerkings- en verbindingsknooppunt vormen tussen enerzijds de vrijwilligers en anderzijds de organisaties waar ze ingezet worden. De rekrutering en matching richt zich tot alle inwoners: jongeren, jong gepensioneerden, nieuwe inwoners, kansengroepen, enz.”
Ook het Vrijwilligerspunt van Gent kreeg vorm in diezelfde periode. Mohamed El Bakali, verantwoordelijke van het Vrijwilligerspunt: “Voordien hadden we een seniorenloket. Daarbij werden ouderen in contact gebracht met vrijwilligerswerk in Gent. Sinds vorig jaar hebben we nu een vrijwilligerspunt voor alle inwoners en vrijwilligersorganisaties van Gent.”
Een nieuw verhaal?
Andere besturen zetten echter al verschillende jaren in op een vrijwilligerssteunpunt of -centrale in hun gemeente. De vrijwilligerscentrale in Brugge ondersteunt en promoot nu al acht jaar het vrijwilligerswerk in Brugge. Lien Dereere, verantwoordelijke van de vrijwilligerscentrale: “De Vrijwilligerscentrale biedt informatie, begeleiding en ondersteuning. Naast een aanspreekpunt voor alles wat te maken heeft met vrijwilligerswerk in Brugge, is er in de Vrijwilligerscentrale ook ruimte voor ontmoeting, vergadering en vorming. We hebben al verschillende acties opgezet waar we best wel trots op zijn zoals onze vrijwilligersmarkt voor anderstaligen, de Doe-goedpas en het filmfestival om de vrijwilligers in Brugge te waarderen,…”
Viviana Vandekerckhove van de vrijwilligerscentrale van Knokke-Heist: “De vrijwilligerscentrale in Knokke-Heist kreeg sinds 2007 de opdracht om organisaties in hun vraag naar vrijwilligers te ondersteunen en er voor te zorgen dat inwoners een beter zicht krijgen op vrijwilligerswerk. Nadien is de rol van de centrale uitgebreid. Zo komt om de drie maanden een info/intervisiegroep van vrijwilligersorganisaties samen, organiseren we een vrijwilligersbeurs en een vrijwilligersavond voor alle vrijwilligers van Knokke-Heist en zijn we ook een info- en kenniscentrum waarbij vrijwilligers en organisaties met vragen bij ons terecht kunnen.”
Kwetsbare vrijwilligers
De meeste centrales zetten in op de toegankelijkheid van het lokale vrijwilligerswerk waardoor ook kwetsbare doelgroepen vlotter de weg vinden naar het vrijwilligerswerk. Het Servicepunt Vrijwilligerswerk van de Stad Antwerpen richt zich naar al haar inwoners maar ze hebben bijzondere aandacht voor profielen met een ondersteuningsnood. Ze werken samen met Atlas, integratie en inburgering Antwerpen. Pegode vzw begeleidt dan weer mensen met een psychische kwetsbaarheid naar vrijwilligerswerk in Antwerpen. Zoersel en Brasschaat doen beroep op Vonak vzw om vrijwilligers en organisaties te matchen met elkaar. Vonak heeft heel wat expertise in de begeleiding van vrijwilligers met een beperking.
De meeste centrales of steunpunten ervaren dat er de laatste tijd meer kwetsbare vrijwilligers worden doorgestuurd vanuit VDAB, OCMW, GTB, gevangeniswezen, Lokale Opvanginitiatieven. Vaak is het heel moeilijk om deze kandidaten een goede plek te geven binnen organisaties. Johanna Callewaert van het Vrijwilligerspunt van Diksmuide: “We weten ondertussen wel naar welke organisatie we deze mensen kunnen doorsturen en waar de slaagkansen groter zijn.”
En jullie?
We hopen met het nieuwe project lokale besturen te inspireren om zelf een vrijwilligerscentrale of -steunpunt uit te bouwen. Hebben jullie interesse om er ook werk van te maken? Laat het weten aan jan@vsvw.be. We helpen je graag op weg.
