Menu
Als je vrijwilligers inschakelt, is het een goede praktijk om hen het ABC van het vrijwilligerswerk uit te leggen. Daarmee baken je al meteen af wat er kan, wat er verwacht wordt, etc….
Vrijwilligers die opereren in een vrijwilligerskorps, zijn vrijwilligers zoals alle anderen, en vallen dus vanzelfsprekend onder de vrijwilligerswet. Die legt vooral juridische regels op. Het is goed de principes kort toe te lichten, maar zeker ook aandacht te besteden aan de concrete afspraken.
Wat is vrijwilligerswerk?
Vrijwilligerswerk betekent dat mensen een deel van hun tijd schenken aan een maatschappelijk doel. Ze doen dat altijd uit vrije wil, maar nooit in het luchtledige. Vrijwilligers zetten zich in om een bepaald doel te helpen realiseren.
De persoon die zich inzet in het vrijwilligerskorps doet dat omdat het lokaal bestuur taken organiseert om een crisis of noodsituatie te bezweren. Dat zijn de basis contouren: de vrijwilliger helpt hierbij, onder ‘het gezag’ van de organisator (of die dat gezag al dan niet uitbesteed aan een vrijwillige vrijwilligerscoach doet even niets terzake).
Het impliceert dat de vrijwilliger zich plooit naar de regels en de afspraken die door het lokaal bestuur worden opgelegd. De vrijwilliger valt met andere woorden onder het commando van de organisator en volgt op wat hem/haar gevraagd wordt.
Voorafgaand aan de ontwikkeling van een vrijwilligerskorps, het bijeenbrengen van kandidaten en later bij een effectieve inschakeling is het van belang die basisprincipes te herhalen
Wat zijn mogelijke taken? Wanneer en hoe word je opgeroepen?
Afhankelijk van de noodsituatie zullen de taken kunnen variëren. Het lokaal bestuur zal bij de eerste kennismaking en/of opleiding aangeven over welk soort taken het kan gaan. Het gaat telkens om het ondersteunen van de gemeentelijke – en professionele hulpverleningsdiensten op basis van waarvoor ze extra helpende handen nodig hebben.$
Wat zijn verwachtingen?
Geef bij aanvang duidelijk aan wat je verwacht van de vrijwilligers, maar vanzelfsprekend met in het achterhoofd dat de vrijwilligers wellicht niet dezelfde beschikbaarheid en/of tijd hebben hun diensten aan te bieden. Dat hangt af van de aard en reikwijdte van de crisis.
Verwachtingen die je best vooraf afspreekt betreffen:
Toelichting aspecten afsprakennota
Afspraken maken met vrijwilligers hoef je niet per definitie schriftelijk te doen, het kan tijdens een collectief moment, het kan mondeling.
In het kader van de inschakeling van vrijwilligers is het altijd verstandig vooraleer de vrijwilligers effectief in actie schieten, altijd korte briefings te organiseren, dat kan op het terrein zelf. Het is dan niet het moment om met afsprakennota’s te werken, dat doe je best vooraf en integreer je in een kort opleidingsmoment (zie verder)
Waarover informeer je de vrijwilligers vooraf?
Je dient de wettelijke informatieplicht te voldoen. Over welke elementen je de vrijwilligers minstens dient te informeren vind je hier.
Maar omdat je ook oog wil hebben voor kwalitatief degelijk vrijwilligerswerk maak je bijkomende afspraken op het gebied van
Toelichting opleidingen en ander aanbod
Je geeft tijdens het onthaalmoment ook mee wat de vrijwilliger mag verwachten op het vlak van opleidingen. Lees verder over mogelijke opleidingen die je kunt aanbieden.
Door vrijwilligers op te leiden, zijn ze beter inzetbaar en vergroot je hun bewustzijn over risico’s. Ze krijgen praktische tools om effectief om te gaan met noodsituaties. Denk er zeker ook aan om voldoende aandacht te besteden aan het definiëren van hun rol: die is altijd aanvullend op wat professionele hulpverleners doen. Het is van essentieel belang dat de vrijwilligers dat onderscheid begrijpen en respecteren
Het vormingsaanbod voegt een waardevol element toe voor potentiële vrijwilligers. Zelfs zonder directe crisis biedt een EHBO-opleiding of brandpreventie training altijd waardevolle kennis voor het dagelijks leven.
Het is niet noodzakelijk om deze opleidingen zelf te verzorgen. Het Rode Kruis biedt bijvoorbeeld EHBO-opleidingen aan, de brandweer verzorgt trainingen over brandpreventie, en bij de provincie kun je een opleiding volgen over communicatie in noodsituaties.
Wat zijn mogelijke onderwerpen?
Praktijkvoorbeeld Lubbeek
In Lubbeek bieden ze een opleiding aan van 4 halve dagdelen:
Dag 1: EHBO: wat doen bij flauwvallen van een persoon, hoe wonden verzorgen,…
Dag 2: Brandpreventie
Dag 3:
Dag 4: Opleiding door interne diensten, alle mogelijke taken voor vrijwilligers van het vrijwilligerskorps worden overlopen, met de vrijwilligersgroep gaan ze bijv. naar het perscentrum, dan worden taken en aandachtspunten overlopen
Tips
Het lokaal bestuur kan ervoor kiezen om een beperkt team van coördinerende vrijwilligers in te schakelen tijdens crisissituaties. Deze vrijwillige vrijwilligerscoaches nemen de leiding over de vrijwilligers van het vrijwilligerskorps en eventuele spontane vrijwilligers tijdens een crisis op zich. Een goede selectie en opleiding is dan uiteraard essentieel.
Selectieproces:
Voorafgaand aan de opleiding worden vrijwilligers zorgvuldig geselecteerd op basis van hun vaardigheden, relevante ervaring en maturiteit. Het doel is om een beperkt team van vrijwillige vrijwilligerscoaches te vormen dat niet alleen bekwaam is in crisisbeheer, maar ook in staat is om samen te werken en anderen te motiveren en te ondersteunen.
Opleidingsdoelen:
De opleiding richt zich op de coördinatie van vrijwilligers, besluitvorming onder druk, effectieve communicatie en het begrip van crisissituaties. Zij nemen deel aan alle rampoefeningen van de gemeente. Daarnaast wordt specifieke aandacht besteed aan samenwerking binnen het team van vrijwillige vrijwilligerscoaches.
Leiderschapsrol:
Eenmaal opgeleid, zullen deze coaches verantwoordelijk zijn voor het aansturen van andere vrijwilligers tijdens noodsituaties. Hun rol omvat de aansturing van vrijwilligers, het nemen van doordachte beslissingen en het handhaven van een positieve teamdynamiek, waardoor de veerkracht wordt versterkt.
