Voordelen
Nadelen
.Elke gemeente kan getroffen worden door een ramp. Het is goed om deze risico’s in kaart te brengen. Sommige gemeenten zijn meer vatbaar voor bepaalde rampen:
In elk van deze noodsituaties kun je vrijwilligers inschakelen. Na analyse van jullie noodplan (ANIP, Algemeen Nood- en Interventieplan) kun je inschatten welke taken de vrijwilligers hierin kunnen opnemen. Daarover beslist de verantwoordelijke van het vrijwilligers uiteraard niet alleen maar moet passen binnen beslissingen van de gemeentelijke veiligheidscel en ruimere noodplanning.
We nemen het voorbeeld van een overstroming die Zonnedorp treft. Vrijwilligers van het Vrijwilligerskorps van Zonnedorp nemen in deze situatie volgende taken op:
Vrijwilligers inschakelen voor je vrijwilligerskorps berust op dezelfde principes als vrijwilligers inschakelen binnen de diensten van de gemeente. Natuurlijk komen er extra dingen bij kijken, maar die zijn dan eerder gerelateerd aan het crisis-gegeven eerder dan aan het vrijwilligerswerk op zich.
Bij de inzet van vrijwilligers houd je natuurlijk rekening met de bepalingen van de Vrijwilligerswet.
Dat betekent ten minste
Let wel! Een kostenvergoeding dient om mogelijke kosten te vergoeden. Prestaties van de vrijwilliger kunnen niet vergoed worden. Zo kun je ervoor kiezen om de kilometers te vergoeden via de kilometervergoeding of de forfaitaire kostenvergoeding.
Heb je hierover vragen? Nood aan een opfrissing over de vrijwilligerswet? Zie www.vlaanderenvrijwilligt.be/wetgeving/
Contacteer ons gerust: jan@vsvw.be
Een goede verzekering helpt alvast
Vrijwilligers die actief zijn tijdens een crisis lopen mogelijk iets meer risico’s.
Volg volgend schema om je vrijwilligers van het Vrijwilligerskorps goed te verzekeren. Heb je daar zelf geen goed zicht op? Raadpleeg je HR- of de juridische dienst van het lokaal bestuur.
Burgerlijke aansprakelijkheid
A. Je bent als organisator per definitie verplicht ten minste een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid (BA) te sluiten voor de risico’s met betrekking tot het vrijwilligerswerk.
Kijk de verzekeringspolis BA van je lokaal bestuur na (of vraag raad aan de juridische- of personeelsdienst).
B. Aandachtspunten om de verzekering voor vrijwilligers snel te screenen of die ook van toepassing is op crisisvrijwilligers
Verzekeringsmakelaars en -maatschappijen zijn vaak bereid om in tijden van nood de verzekeringspolis (tijdelijk) uit te breiden. Of dat tot de mogelijkheden behoort, kan je best snel en op voorhand navragen zodat je weet wat te doen als er een crisis is en je mogelijk geen tijd hebt om je hierover te buigen.
Toch opletten: hoe technischer, gespecialiseerde,… de vrijwilligers zijn die je eventueel inzet, des te groter de uitdaging wordt om een omvattende verzekering te vinden. Bijvoorbeeld, sommige verzekeraars bieden geen medische en/of beroepsaansprakelijkheid aan.
Denk dus even na wie je waar inschakelt. De Vrijwilligerswet legt immers de burgerlijke aansprakelijkheid bij de organisator.
Lichamelijke ongevallen
C. Een vrijwilliger krijgt bij het opruimen van stormschade een tak op de arm, met het opruimen van rommel snijdt iemand zich in de hand…. Kleinere akkefietjes zijn altijd mogelijk, jammer genoeg kunnen er ook ongevallen gebeuren met kwalijkere gevolgen: de vrijwilliger wordt blijvend arbeidsongeschikt of overlijdt….
Het spreekt voor zich dat iemand die gewond raakt of medische zorgen nodig heeft, in ons land altijd de nodige hulp zal krijgen. Het ziekenfonds komt bovendien om de grootste kosten te dekken.
In geval van zwaardere ongevallen die blijvende consequenties kunnen hebben voor de vrijwilliger, ligt het al wat moeilijker. Zeker voor dit soort gevallen (die gelukkig niet te vaak voorkomen) kan het interessant zijn om een extra verzekering te sluiten (bv. in geval van tijdelijke en/of blijvende arbeidsongeschiktheid).
De Vrijwilligerswet legt geen verzekeringsplicht op voor een LO.
Er zijn verschillende redenen. De eerste reden is al aangehaald: iedereen krijgt in ons land de nodige verzorging bij een ongeval. Een andere reden is dat een goede, stevige verzekering voor ongevallen redelijk duur kan zijn, afhankelijk van de gevraagde dekkingen, de reikwijdte (vb. in tijd) die je van de verzekering verwacht.
Het is een punt waar je best een knoop doorhakt.
Als de vrijwilligers niet voor ongevallen verzekerd zijn, informeer hen daar dan over.
Tip! We raden wel aan dat je als gemeente een verzekering LO aanbiedt. Niks zo erg als na een crisis commentaren te krijgen van de burger. Het kan een smet werpen op het bestuur.
Als de vrijwilligers wel voor ongevallen verzekerd worden, geef dan ook duidelijk de beperkingen van dergelijke LO-verzekering weer:
Niet alles is verzekerd
Wellicht is het zo goed als onmogelijk om alles te verzekeren. Zo is de meer specifieke beroepsaansprakelijkheid zo goed als nooit standaard in verzekeringspolissen opgenomen. Het gaat hier ook om een risico van een andere orde.
Vrijwilligers die zelf materiaal meebrengen: meestal is dat ook uitgesloten van verzekering. Vermijd dat daarom en stel zelf materialen, instrumenten, veiligheidsmaatregelen ter beschikking
Vrijwilligers die met de eigen wagen rijden tijdens of voor het vrijwilligerswerk, worden gedekt door de eigen (verplichte) autoverzekering. Het kan tot discussies leiden als de vrijwilliger een aanzienlijke schade heeft aan z’n voertuig als hij/zij zelf geen omniumverzekering heeft,….
Met andere woorden: je kan bij wijze pogen om een ruime waaier aan verzekeringen te sluiten, maar volledig waterdicht krijg je het nooit. Zorg er daarom voor:
De ‘voorzichtige en redelijke persoon’
Van zodra je de verzekeraar contacteert is het al gebeurd natuurlijk. Het is belangrijk om het ‘goede huisvader’ principe (nu omschreven in het BW als de voorzichtige en redelijke persoon’) toe te passen, als organisator van het crisisvrijwilligerswerk en als begeleider van de crisisvrijwilliger.
Het principe van de voorzichtige en redelijke persoon houdt in dat je telkens de nodige voorzorgen treft, voor- en omzichtig handelt om mogelijke nadelen te vermijden.
Voor het lokaal bestuur houdt dat in dat je
Voor de vrijwilliger houdt het in dat hij/zij
Mensen die zich aanbieden om actief te worden in het vrijwilligerskorps doen dat omdat ze een positieve bijdrage willen leveren aan wat er in hun gemeente gebeurt. Zeker in tijden van crisis bieden zich veel vrijwilligers aan. Ze doen dat op iets te betekenen voor een ander, iets terug te geven aan de gemeenschap. Het motief is zelden: om een (kosten)vergoeding te krijgen.
Je kan als lokaal bestuur een kostenvergoeding geven, de Vrijwilligerswet laat dat immers toe op voorwaarde dat de spelregels correct worden toegepast.
Het is wel belangrijk bij het ontwikkelen van een korps na te gaan of je aan deze mensen een kostenvergoeding geeft, en volgens welk systeem. Daar kunnen volgende vragen bij helpen:
Want, enkel crisis vrijwilligers een kostenvergoeding geven en anderen niet, is niet het meest strakke plan, vermits je dan als lokaal bestuur lijkt te zeggen dat het ene vrijwilligerswerk belangrijker is dan het andere. Bovendien lijkt het of je vrijwilligerswerk beschouwt als iets waartegen een betaling dient te staan, wat indruist tegen het DNA van vrijwilligerswerk.
Dat neemt niet weg dat de Vrijwilligerswet toelaat door de vrijwilliger gemaakte kosten te vergoeden. Dat kan via een systeem van een forfaitaire – of via het systeem van de reële kostenvergoeding.
Aandachtspunten
Tot slot: het is absoluut niet vreemd helemaal niets te geven. Je kan vrijwilligers na de crisis verrassen met een dankfeest, een kleine attentie.
Je bent niet verplicht een afsprakennota op te stellen. De Vrijwilligerswet legt enkel een informatieplicht op, maar hoe je die vervult, kies je zelf.
Kies je voor een afsprakennota, maak die dan zo ‘universeel’ mogelijk zodat je die niet bij elke wijziging moet aanpassen.
Je kan hier een model vinden.
