Hieronder vind je alles over de Vrijwilligerswet. Klik op de knoppen om meer te weten te komen over specifieke thema’s uit de wet, of over het Vlaams Decreet Vrijwilligerswerk. Onder de knoppen vind je nog een handige checklist, en meer info over de Vrijwilligerswet.
Hieronder vind je een handige checklist voor als je twijfelt of iets binnen het vrijwilligerswerk past. Overloop de vragen door op het pijltje naar rechts te klikken.
De Vrijwilligerswet regelt het vrijwilligerswerk dat zich afspeelt in België, en dat georganiseerd wordt door organisaties die in België gevestigd zijn of een officiële zetel in het land hebben. Deze wet geldt dus ook voor vrijwilligerswerk dat vanuit België in het buitenland wordt georganiseerd. Internationale organisaties met een erkende Belgische rechtsvorm en hoofdzetel of formeel bijkantoor in ons land, kunnen ook vrijwilligerswerk organiseren volgens de wet.
De Vrijwilligerswet is van kracht sinds 2006. Ondertussen zagen verschillende aanpassingen aan de wet het levenslicht:
De Vrijwilligerswet verdient – zoals elke andere wet – respect. Volg dus alle bepalingen strikt op om sancties of klachten te vermijden.
Alle wetteksten vind je ook terug op de website van de Hoge Raad voor Vrijwilligers.
Vrijwilligen betekent dat iemand zich inzet voor anderen of de samenleving in de context van een organisatie zonder winstoogmerk.
De Vrijwilligerswet omschrijft het als volgt: vrijwilligers geven uit vrije wil en onbetaald een stuk van hun vrije tijd aan een organisatie.
We spreken dus van vrijwilligerswerk als:
Dit is dus géén vrijwilligerswerk:
Een uitzondering: tijdens de coronacrisis werd vrijwilligerswerk in een commercieel woonzorgcentrum uitzonderlijk toegelaten.
Niet iedereen mag zomaar vrijwilligerswerk doen. Denk aan minimumleeftijd, speciale bevolkingsgroepen zoals asielzoekers en de meldingsplicht voor wie een vervangingsinkomen heeft. Lees meer over deze criteria voor vrijwilligers.
Daarnaast is er een speciale categorie van vrijwilligers: bestuursvrijwilligers. Zij mogen geen zitpenningen of presentiegelden ontvangen. Bovendien hebben zij een bijkomende aansprakelijkheid voor bestuurstaken. Lees meer over bestuursvrijwilligers.
Ten slotte mag je je niet om het even waar inzetten als vrijwilliger. De vuistregel is dat organisaties die winst nastreven, geen vrijwilligers mogen inzetten. Bovendien vindt het vrijwilligerswerk enkel plaats in een min of meer georganiseerd verband, een individu kan dus niet op zijn eentje een vrijwilliger inschakelen. Lees meer over waar je vrijwilligerswerk mag doen.
Sommige organisaties moeten zich niet enkel houden aan de Vrijwilligerswet maar dienen ook de bepalingen van het Vlaams Decreet Vrijwilligerswerk te volgen. Dat decreet geldt voor Vlaamse organisaties met een erkenning of structurele subsidiëring van het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Het Decreet legt extra spelregels vast. Zo ligt er meer nadruk op de afsprakennota, verzekeringen en de kwaliteit van het vrijwilligerswerk.
Raadpleeg het Vlaams Decreet Vrijwilligerswerk.
Subsidie voor autonome vrijwilligersorganisaties
De Vlaamse Overheid erkent en subsidieert autonome vrijwilligersorganisaties in de zorgsector. Dat zijn organisaties die hun doelen uitsluitend of hoofdzakelijk met de inzet van vrijwilligers nastreven. Deze organisaties kunnen een jaarlijkse subsidie aanvragen. Meer info vind je op vlaanderen.be.
Andere decreten
In sommige sectoren bestaat een bijkomende regeling voor het vrijwilligerswerk. In volgende sectoren legt de Vlaamse overheid per decreet een verzekeringsplicht op aan de organisatie.
