De vrijwilligerswet maakt vrijwilligers immuun. Als een vrijwilliger een fout maakt waarbij iemand anders schade heeft, is de organisatie daar aansprakelijk voor. De organisatie dient die schade te vergoeden of te herstellen én moet zich verplicht verzekeren voor Burgerrechtelijke Aansprakelijkheid (BA-polis). Schade aan zichzelf – lichamelijke ongevallen – valt hier niet onder.
Opgelet! Niet elke verzekeraar voorziet ook een waarborg voor de aansprakelijkheid op weg naar de activiteit en terug. Je bespreekt dit best met je verzekeraar. Je bent en blijft aansprakelijk als organisatie, of dit nu in de waarborg zit of niet.
Tip: check ook de gratis Vlaams vrijwilligersverzekering
Download een voorbeeld van een degelijke verzekeringspolis BA voor de organisatie
Schema verzekeringsplicht (Download PDF)
Grenzen aan immuniteit?
In sommige gevallen kan het zijn dat de vrijwilliger toch persoonlijk aansprakelijk gesteld wordt:
- Hij maakt telkens dezelfde fout, ook al werd daar al vaker op gewezen, bijvoorbeeld: materiaal laten rondslingeren, instructies negeren, …
- Hij maakt een zware fout, bijvoorbeeld: de vrijwilliger is dronken tijdens het vrijwilligerswerk en veroorzaakt daardoor schade.
- Hij pleegt bedrog of maakt met opzet een fout, bijvoorbeeld diefstal
Strafrechtelijke aansprakelijkheid valt nooit onder immuniteit. Een voorbeeld: de schending van de geheimhoudingsplicht door vrijwilligers. Let op, het is niet aan de organisatie om te bepalen dat een vrijwilliger niet langer immuun is. Dat is een beslissing van de rechter.
Uitzonderingen!
Bestuursvrijwilligers,
die met hun naam in het Belgisch Staatsblad zijn verschenen als bestuurder van een vzw of stichting, zijn niet immuun voor hun activiteiten als bestuurder. Ze vallen hiervoor onder de bestuursaansprakelijkheid van de vzw-wetgeving. De organisatie kan hen wel extra beschermen door een speciale verzekering af te sluiten. Meer info over bestuursvrijwilligers
In feitelijke verenigingen,
los van een koepel en zonder betaald personeel, genieten vrijwilligers geen immuniteit! Deze organisaties hebben geen verzekeringsplicht. De vereniging kan wel een aantal beschermingsmaatregelen nemen:
- De organisatie sluit een verzekering Burgerrechtelijke Aansprakelijkheid af. Dit maakt de vrijwilligers niet immuun, maar zorgt wel voor betere bescherming.
- De vrijwilliger sluit vrijwillig een individuele polis BA-privéleven af. Met deze ‘familiale polis’ is hij privé verzekerd voor schade aan derden door zijn fout.
De Verzekeringsplicht in het Decreet
Het Vlaams Decreet Vrijwilligerswerk gaat nog een stapje verder met de verzekeringsplicht. Als je organisatie onder dit Decreet valt, moet ze zich verplicht verzekeren voor:
- de burgerlijke aansprakelijkheid van de organisatie;
- de burgerlijke aansprakelijkheid van elke vrijwilliger voor schade, toegebracht aan de organisatie, aan andere vrijwilligers, aan de hulpvrager of aan derden tijdens de uitvoering van het vrijwilligerswerk of op de weg naar en van het vrijwilligerswerk;
- de lichamelijke en materiële schade, geleden door vrijwilligers bij ongevallen tijdens de uitvoering van het vrijwilligerswerk of op de weg naar en van het vrijwilligerswerk; beroepsziekten en besmetting.
De organisatie bepaalt zelf voor een stuk hoe de verzekering tegen materiële schade gestalte krijgt. Zorg ervoor dat je vrijwilligers goed ingelicht zijn.
Welke organisaties hebben verzekeringsplicht? (Download PDF)
