Over – IVY2026

Internationaal Vrijwilligersjaar 2026

• initiatief van de Verenigde Naties: A/RES/78/127 
• het IVY2026 staat voor het Internationaal Jaar van de Vrijwilligers voor Duurzame Ontwikkeling
  • er wordt een link gelegd met de zogenaamde SDG’s (Sustainable Development Goals, of Duurzame Ontwikkelingsdoelen – DOD’s)
  • de SDG’s worden verder voorgesteld: er zijn 17 SDG’s
  • de resolutie geeft aan dat het vrijwilligerswerk in z’n totaliteit onder de aandacht zal komen

25 jaar later

Het IVY2026 komt er 25 jaar na het IVY2001.

In 2001 had België geen Nationale Coördinatie, met als gevolg dat de activiteiten en de inzet vanuit België binnen het VN forum eerder onderbelicht zijn gebleven.

Toch zijn de volgende zaken gerealiseerd in opvolging van het IVY2001:

– Er werd een (federale) Hoge Raad voor Vrijwilligers opgericht (eerste mandaatperiode gestart in februari 2002). De HRV functioneert vandaag nog (hoewel de adviezen ervan te vaak genegeerd worden)

– Er is een passage opgenomen door de toenmalige Staatsecretaris voor Sociale Zaken (Mevr. Van Gool) om tijdens de volgende legislatuur werk te maken van een Vrijwilligerswet. De Wet betreffende de Rechten van de Vrijwilligers is van kracht sinds 2006, dus ook een indirecte resultante van het IVY2001.

– Het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw nam deel aan een congres van de VN in Genève waarbij de NCO’s (Nationale Coördinatie Organen) ideeën en ervaringen uitwisselden. Vermits België echter geen officieel NCO had, was deze bijeenkomst niet erg vruchtbaar voor ons land.

– Er zijn geen aanbevelingen geformuleerd aan het beleid omwille van het gebrek aan coördinatie.

Nationale coördinatie

België heeft een wat particuliere situatie, omwille van het feit dat er diverse beleidsniveaus zijn in ons land, federaal, gemeenschappen en gewesten.

Net zoals voor het EYV2011 (European Year of Volunteering 2011, initiatief van de Europese Commissie) wordt er voor België geopteerd om de coördinatie in handen te leggen van de gemeenschappen. De reden is eenvoudig: vrijwilligerswerk is bij uitstek een gemeenschapsmaterie, er zijn verschillen tussen hoe het vrijwilligerswerk in de gemeenschappen vorm krijgt.

Dat betekent dat er voor België drie NCO’s actief zullen zijn:

De Vlaamse Minister voor Cultuur heeft het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw aangewezen als NCO voor het IVY2026 voor de Vlaamse Gemeenschap.

Voor de Franstalige Gemeenschap: Plateforme francophone du Volontariat 

Voor de Duitstalige Gemeenschap: Ministerium der Deutschsprachigen Gemeinschaft

De drie gemeenschappen zullen dus ook samenwerken, o.a. bij concrete acties en in functie van het betrekken van de federale HRV bij het geheel.

Doelstellingen van het IVY2026:

• engagement en inzet van vrijwilligers in diverse sectoren zichtbaar maken
• aantonen dat vrijwilligers zorgen voor positieve verandering, en bijdragen tot duurzame ontwikkeling
• dat ook vrijwilligers (en vrijwilligerswerk) bijdragen tot de realisatie van de duurzame ontwikkeling (naast overheden, bedrijven, etc.)
• ervoor zorgen dat de overheid aandacht heeft voor de bijdrage van vrijwilligers om een duurzame samenleving te creëren, dat vrijwilligerswerk solidariteit impliceert, door het samenwerken tussen mensen

Uitgangspunten

• zoveel mogelijk mensen, overheden, lidstaten, organisaties,… betrekken
• een wereldwijde beweging op gang trekken waar ene maximum aan lidstaten aan participeert
• een boost geven aan de realisatie van de SDG’s
• een globale waardering voor de inzet van vrijwilligers, om tot hechte wijken, buurten, gemeenschappen te evolueren

Hoe wordt het IVY2026 concreet vorm gegeven en door wie?

• de overheid heeft een rol te vervullen (voor Vlaanderen zal dit mee in handen van het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw gelegd worden)
  • de publieke opinie sensibiliseren
  • ervoor zorgen dat er degelijke data zijn over het vrijwilligerswerk
  • een nationaal ontwikkelingsplan opstellen, waarin ook vrijwilligerswerk is geïntegreerd
  • een beleid ontwikkelen om ongelijkheid, drempels en risico’s m.b.t. vrijwilligerswerk op te zetten
  • informatie- en kennis ontwikkelen en ontsluiten, ook m.b.t. nieuwe vormen van vrijwilligerswerk

• de organisaties en het middenveld hebben een rol te spelen
  • het engagement van vrijwilligers waarderen en ontwikkelen van inclusieve, weerbare en duurzame gemeenschappen
  • het bewustzijn vergroten over de impact van het vrijwilligerswerk o.a. bij het realiseren van de SDG’s
  • zoveel mogelijk mensen (wat ook hun achtergrond is, leeftijd, sekse, etc…) aanmoedigen zich te engageren als vrijwilliger
  • ervoor zorgen dat het vrijwilligerswerk inclusief en toegankelijk is
  • goede praktijken, ervaringen en getuigenissen delen zodat een cultuur ontstaat m.b.t. actieve participatie en solidariteit
• alle mensen kunnen een rol opnemen tijdens het IVY2026
  • informatie opvolgen 
  • mee delen van het IVY2026 door de hashtags #IVY2026 en #Vrijwilligersjaar te gebruiken
  • ga vrijwilligen en word een deel van de vrijwilligers-gemeenschap

Hoewel de UNV ze vooral impliciet noemt, zijn er natuurlijk nog andere relevante spelers die een rol kunnen opnemen:

• de academische wereld 
  • via onderzoek en het ontsluiten van wetenschappelijke bevindingen m.b.t. het vrijwilligerswerk
  • door samenwerkingen op te zetten met de vrijwilligerswereld
• de bedrijfswereld

Hoe geven we invulling aan doelstellingen voor het IVY2026 in Vlaanderen?

• Oproep aan organisaties, lokale besturen, (sub)sectoren en koepels om de kracht van het vrijwilligerswerk aan te tonen.
• Onderzoeken hoe we de rol die vrijwilligers vervullen binnen organisaties zichtbaarder kunnen maken, kwantificeren.
• Inhoudelijk denkwerk uitrollen over de uitdagingen van het vrijwilligerswerk, de rol van vrijwilligers in de samenleving,…met aandacht voor de insteek vanuit diverse (sub)sectoren.
• De initiatieven die in Vlaanderen worden genomen te showcasen.
• In kaart brengen op welke SDG’s vrijwilligersorganisaties en vrijwilligers inzetten.
• Samenwerkingsverbanden opzetten (vb. met GaD, Hitch, De Kleine Prins, Engage4, UGent…)
• Uitwisselingsmomenten te voorzien, samenwerking met verschillende partners.
• Nieuwe inzichten ontwikkelen en delen met het werkveld/
• Het uitwerken van een degelijk rapport met aanbevelingen.
• Beleidsmakers op diverse niveaus aanzetten de meerwaarde van het vrijwilligerswerk in de kijker te zetten en rekening te houden met de inzet van vrijwilligers bij het opstellen van rapportage over de implementatie van de SDG’s (wat vandaag zo goed als niet gebeurt)
• Aansluiten bij initiatieven van CEV (European Volunteer Center) en UNV (United Nations Volunteers)